Cũng chính tại nơi đây cách nay 1.036 năm, Vua Lê Đại Hành đích thân cày ruộng, mở đầu mỹ tục đẹp nhằm khuyến khích người dân cần cù lao động.

Vốn có nền văn minh lúa nước lâu đời nên các thế hệ con dân đất Việt luôn coi trọng nông nghiệp và được đúc kết qua thành ngữ: “Dĩ nông vi bản” (Lấy nghề nông làm gốc), “Phi nông bất ổn” (Không phát triển nông nghiệp thì xã hội không ổn)... Ngày nay, xã hội hiện đại, kinh tế phát triển nhưng nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống của nhân dân, góp một nguồn lực lớn vào quá trình xây dựng đất nước. Hiểu rõ vai trò của nông nghiệp, bởi vậy từ năm 2009, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được phục dựng, trở thành di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đã góp phần tạo khí thế mới giúp nhân dân hào hứng bước vào mùa vụ gieo trồng.

Nghi thức cày ruộng và gieo hạt tại lễ hội.

Sau nghi lễ bái yết Thần Nông, cầu một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu là màn trống khai hội do đội trống nữ làng Đọi Tam biểu diễn kết hợp với múa rồng. Buổi lễ tái hiện cảnh Vua Lê Đại Hành xuống ruộng cày do bô lão trong làng thực hiện, theo sau là các thôn nữ gieo hạt giống. Vui mừng khi chú trâu nhà mình được lựa chọn vào đội thực hiện nghi thức tịch điền, ông Lưu Trung Tươi (xã Tiên Ngoại, thị xã Duy Tiên) nói: “Mấy năm trở lại đây, năm nào nhà tôi cũng có trâu được lựa chọn tham dự lễ hội. Trâu được chọn phải có dáng đẹp, khỏe, không sợ người và cũng không dữ. Những người làm nông như chúng tôi luôn mong chờ lễ hội tịch điền để tiếp thêm động lực, khí thế xuống đồng gieo cấy”.

Nhằm tạo không khí vui tươi, trong khuôn khổ Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023 còn diễn ra nhiều hoạt động như: Giải vật, thi vẽ trâu, giã bánh giầy, các trò chơi dân gian... Ông Phạm Văn Bình (trú tại huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định) bày tỏ: “Trong nhiều lễ hội tại Việt Nam thì lễ hội tịch điền chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc, khuyên con người ta phải chăm chỉ lao động. Năm nay, dù trời khá rét nhưng tôi cố gắng đến tham dự lễ hội để hiểu thêm về những giá trị, truyền thống tốt đẹp của cha ông ta”.

Không chỉ cầu mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn nhằm khơi dậy tình cảm gắn bó, tình yêu lao động của người dân với mảnh đất quê hương và giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc cho thế hệ trẻ. Ông Ngô Văn Liên, Phó bí thư Thị ủy, Chủ tịch UBND thị xã Duy Tiên, Trưởng ban tổ chức Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023 khẳng định: “Lễ hội tịch điền đã trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng, mang ý nghĩa khuyến nông, đề cao vai trò của sản xuất nông nghiệp. Tiếng trống hội xuống đồng cùng với những luống cày đã trở nên quen thuộc tạo điều may mắn trong những ngày đầu xuân. Lễ hội cũng là hoạt động thiết thực nhằm bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, khơi dậy tinh thần hăng say lao động sản xuất trong nhân dân, tạo không khí vui tươi xây dựng một cuộc sống giàu đẹp hơn”.